ეს ესაა პირველი გამოსვლა გქონდათ მსხვილ კლიენტთან და მიიღეთ შემოთავაზება, პროექტი გადაწყვეტილების მიმღებ პირებთან წარადგინოთ? ასეთ დროს, ალბათ, დაგაინტერესებთ, რა აზრის არიან მსმენელები თქვენს პრეზენტაციაზე და რისი გაუმჯობესებაა შესაძლებელი. როგორ იქცევით ამ დროს საყოველთაოდ მიღებული სიბრძნე გვასწავლის, რომ ასეთ დროს, კოლეგებს უკუკავშირი უნდა სთხოვოთ. თუმცა, კვლევები გვიჩვენებს, რომ უკუკავშირი ხშირად ვერ გვაძლევს სათანადო ინფორმაციას, რისი გამოყენებაც რეალურად შეგვეძლებოდა. ეს იმიტომ ხდება, რომ უკუკავშირი, მეტწილად, ბუნდოვანია ხოლმე და მათში არაფერია ნათქვამი, რაა დასახვეწი და როგორ შეიძლება მისი გაუმჯობესება. კვლევები უკეთეს მიდგომაზე საუბრობენ. ხელმძღვანელთა შორის ჩატარებული ექსპერიმენტებით დგინდება, რომ ადამიანები, რომლებიც რჩევებს იღებენ, უფრო მეტად ეფექტურები არიან, ვიდრე ისინი, ვისაც უკუკავშირი მიაწოდეს.
ერთ კვლევაში, გამოიკითხა 200 ადამიანი, რომლებსაც თავიანთი წვლილი უნდა შეეტანათ რეპეტიტორის არჩევაში და აპლიკანტები შეეფასებინათ. მათ ნაწილს სთხოვეს წერილი უკუკავშირის ფორმატში დაეწერა, სხვებს კი რჩევის მიცემა დაევალათ. უკუკავშირის ავტორები თავიანთ მოსაზრებას ძალიან ბუნდოვნად გამოხატავდა, მაგალითად: “ამ ადამიანს ძალიან დიდი მოთხოვნის დაკმაყოფილება უწევს. მათ აქვთ ბავშვებთან მუშაობის გამოცდილება და სხვა მიმართულებების სწავლის უნარი. საერთო ჯამში, ის სასურველ კანდიდატად მიმაჩნია.”
თუმცა, როდესაც მათ სთხოვეს რჩევის მიცემა, კვლევაში მონაწილეებმა უფრო კრიტიკული და რეალური მოსაზრებები გამოთქვეს. მაგალითად, ასეთი: “თქვენს წარსულ გამოცდილებას დავამატებდი რეპეტიტორობასა და ბავშვებთან მსგავს მუშაობას. აღწერეთ თქვენი რეპეტიტორული სტილი და რატომ მოგწონთ ის. ასევე, განმარტეთ, რა იქნებოდა თქვენი მიზანი, მაგალითად, 7 წლის მოზარდთან მუშაობისას.”
ამ შეფასებების შედარებისას, რჩევის მიცემა 34%-ით უფრო ფართო ხედვას აძლევდა ადრესატს და 56%-ით მეტ საშუალებას ზრდისთვის.
სხვა კვლევის ფარგლებში, გამოიკითხა სრული გრაფიკით მომუშავე 194 ამერიკელი თანამშრომელი. მათ უნდა აღეწერათ კოლეგის პერფორმანსი, ცოტა ხნის წინ შესრულებულ სამუშაოზე. ეს ამოცანები სხვადასხვა იყო, სტიკერების დაკვრით დაწყებული, მარკეტინგული სტრატეგიის შემუშავებით დამთავრებული. თანამშრომლებს სთხოვეს მიეცათ რჩევა ან გამოეთქვათ უკუკავშირი. ამ შემთხვევაშიც, ისინი, რომლებსაც უკუკავშირის გამოთქმა სთხოვეს, უფრო ნაკლებად კრიტიკულები იყვნენ, ვიდრე ისინი, რომლებსაც რჩევა სთხოვეს.
შემდეგი კვლევა საველე ექსპერიმენტში გამოიყენეს და ინსტრუქტორთა შეფასებებიც დაიხმარეს. გამოიკითხა 70-ზე მეტი სტუდენტი, რომლებიც მენეჯმენტის კურსს გადიოდნენ და ინსტრუქტორებზე უკუკავშირი და რჩევების გამოთქმა სთხოვეს. იგივე განმეორდა ამ შემთხვევაშიც. ისინი ვისაც რჩევა ჰკითხეს, უფრო კონკრეტულ განმარტებას იძლეოდნენ, მაგალითად: “მომწონს განხილული ქეისები, მაგრამ მირჩევნია კონკრეტული საშუალებები ავითვისო, რაც შემს უნარებს გააუმჯობესებს”. უკუკავშირი კი, ამის საწინააღმდეგოდ, განზოგადებულ მოსაზრებებს შეიცავდა, როგორიცაა “გადმოცემული ინფორმაცია და სწავლების მიდგომა შეესაბამებოდა ჩვენს სპეციალობას და ძალიან კარგი იყო”.
რატომაა რჩევის თხოვნა უკუკავშირზე უფრო ეფექტური? როგორც აღმოჩნდა, უკუკავშირი უფრო მეტად დაკავშირებულია შეფასებასთან. სკოლაში ჩვენ გვაფასებენ და ნიშნებსაც ამის მიხედვით გვიწერენ. როდესაც სამუშაოდ მივდივართ, ჩვენ გვიგზავნიან უკუკავშირს ჩვენს პერფორმანსზე. შეფასებასა და უკუკავშირს შორის ამ კავშირის გამო, ადამიანებს უფრო მეტად სთხოვენ უკუკავშირს სხვა ადამიანების შესაფასებლად. ისინი წარსული გამოცდილებით ხელმძღვანელობენ. ეს კი ართულებს ვინმეს სამომავლო პროდუქტიულობაზე ფიქრს. საბოლოოდ ვიღებთ იმას, რომ უკუკავშირი ნაკლებადაა ხელშესახები ეფექტის მომცემი, უფრო ნაკლებად კრიტიკულია და ნაკლებადვე მიუთითებს რაიმე კონკრეტულზე.
ამის საპირწონედ, რჩევის მიცემისას, ადამიანები უფრო მეტად ფიქრობენ მომავალზე. ის, რაც უკვე მოხდა ხდება რჩევის საფუძველი, რომ მომავალი შესაძლებლობები ადამიანმა უკეთ გამოიყენოს. ამდენად, თუკი ვინმეს რჩევისათვის მიმართავთ, ის გადახედავს სამომავლო პერსპექტივას და გამოვა იმ მოსაზრებიდან, თუ მომავალში რისი გაკეთება და გაუმჯობესებაა შესაძლებელი.
ამ ეფექტის დასადასტურებლად მკვლევარებმა არც მორიგი ექსპერიმენტი დაიზარეს. ამჯერად, მათ ასობით ადამიანს სთხოვეს თანატოლთა აპლიკაციისთვის უკუკავშირი ან რჩევა. ამჯერად, უკუკავშირების ავტორებს სთხოვეს, გაეთვალისწინებინათ აპლიკანტის სამომავლო განვითარება. ამჯერად, უკუკავშირის ცდისპირებმა უფრო მეტად კრიტიკული და კონკრეტული შეფასება გადმოსცეს, ისევე როგორც, რჩევის მიმცემმა ცდისპირებმა.
ყოველთვის ცუდია უკუკავშირის თხოვნა, რჩევასთან შედარებით? არაა აუცილებელი.
ზოგჯერ, უკუკავშირის თხოვნა უფრო სარგებლიანიც შეიძლება აღმოჩნდეს. ადამიანები, რომლებიც ახლები არიან თავიანთ სფეროში, როგორც წესი, უფრო მეტ კრიტიკასა და დემოტივაციას აწყდებიან. ეს, ნაწილობრივ, იმიტომ ხდება, რომ ისინი თავს კომპეტენტურად ვერ გრძნობენ. ახალბედებმა, სჯობს, უკუკავშირი ითხოვონ, რჩევის ნაცვლად და ამგვარად მიიღონ მეტი მხარდაჭერა, დემოტივაციის ნაცვლად.
ორგანიზაციებს აქვს უამრავი შესაძლებლობა, ისწავლონ კოლეგებისგან და კლიენტებისგან. იმის მიუხედავად, რომ ასეთი გავრცელებულია, უკუკავშირი არ არის ეფექტური სტრატეგია ზრდისთვის. თუკი ჩვენი ამოცანაა, განვვითარდეთ, რჩევა უნდა მივიღოთ მომავლის ხედვიდან გამომდინარე და არა წარსული გამოცდილების მიხედვით. როგორ შეგვიძლია ამ ბარიერის გადალახვა? ჰკითხეთ თანატოლებს, კოლეგებს, კლიენტებს, ხელმძღვანელებს, რჩევა, უკუკავშირის ნაცვლად.
წყარო: HBR