Mass General Brigham-ში ჩატარებულმა ახალმა კვლევამ აჩვენა, რომ კრეატიული დავალებების შესრულებისას აქტივირებული სხვადასხვა ტვინის რეგიონები ერთი საერთო ტვინის წრედის ნაწილია. მკვლევრებმა შეისწავლეს 857 მონაწილის მონაცემები 36 fMRI კვლევიდან და კრეატიულობის ტვინის წრედი გამოავლინეს. აღმოჩნდა, რომ ადამიანებს, რომლებსაც ამ წრედზე მოქმედი ტვინის დაზიანება ან ნეიროდეგენერაციული დაავადებები აქვთ, შესაძლოა ჰქონდეთ გაზრდილი კრეატიულობა. კვლევის შედეგები JAMA Network Open-ში გამოქვეყნდა.
კვლევის თანაავტორი, ნევროლოგი ისაია კლეტენიკი აღნიშნავს, რომ მათი მიზანი იყო დაედგინათ, ტვინის რომელი რეგიონებია მნიშვნელოვანი ადამიანის კრეატიულობისთვის და როგორ უკავშირდება ეს ტვინის დაზიანებების ეფექტებს. კვლევას ხელმძღვანელობდა ჯულიან კუჩე, ხოლო პროექტში ჩართული იყვნენ მკვლევრები ბოსტონის ბავშვთა საავადმყოფოდან, ლონდონის უნივერსიტეტის კოლეჯიდან, ჯორჯიის უნივერსიტეტიდან, მაქს პლანკის ადამიანის კოგნიტური და ტვინის მეცნიერებების ინსტიტუტიდან და შარიტე ბერლინიდან.
ტვინის წრედების თერაპიის ცენტრის დამფუძნებელი და ხელმძღვანელი მაიკლ დ. ფოქსი განმარტავს, რომ კვლევამ აჩვენა – კრეატიულობის მსგავსი კომპლექსური ადამიანური ქცევები არა ტვინის კონკრეტულ რეგიონს, არამედ კონკრეტულ ტვინის წრედებს უკავშირდება.
მკვლევართა გუნდმა თავდაპირველად შეისწავლა fMRI მონაცემები და გამოავლინა ის ტვინის რეგიონები, რომლებიც ხატვის, კრეატიული წერისა და მუსიკის შექმნის დროს აქტიურდება. შემდეგ კი შეფასდა იმ პაციენტების მონაცემები, რომლებსაც ტვინის დაზიანებისა და ნეიროდეგენერაციული დაავადებების გამო კრეატიულობის ცვლილებები ჰქონდათ.
კუჩეს თქმით, ზოგიერთ ადამიანს ნევროლოგიური დაავადებების შემდეგ, კრეატიული ქცევის ახალი ეტაპი ეწყება და მათი დაზიანების მოდელი კრეატიულობის წრედს შეესაბამება. მისი განმარტებით, ყველაზე საინტერესო აღმოჩენა იყო ის, რომ კრეატიული დავალებებით აქტივირებული ტვინის სხვადასხვა რეგიონი ნეგატიურად უკავშირდება მარჯვენა ფრონტალურ პოლუსს – ტვინის ნაწილს, რომელიც მონიტორინგისა და წესებზე დაფუძნებული ქცევებისთვისაა მნიშვნელოვანი.
კლეტენიკის განმარტებით, მარჯვენა ფრონტალური პოლუსის შემცირებული აქტივობა ადასტურებს ჰიპოთეზას, რომ კრეატიულობა გარკვეული ფუნქციის გამორთვას მოითხოვს. მაგალითად, კრეატიულობისთვის შეიძლება საჭირო იყოს თვითცენზურის შეფასებების დათრგუნვა, რაც თავისუფალ ასოციაციებსა და იდეების გენერაციას უწყობს ხელს. მეცნიერის თქმით, კრეატიულობისთვის შეიძლება საჭირო იყოს შინაგანი კრიტიკოსის გამორთვა, რათა ადამიანმა ახალი მიმართულებები იპოვოს და შეცდომებისაც არ შეეშინდეს.
კლეტენიკი ამბობს, რომ ეს აღმოჩენები შეიძლება დაგვეხმაროს იმის ახსნაში, თუ რატომ იწვევს ზოგიერთი ნეიროდეგენერაციული დაავადება კრეატიულობის შემცირებას, ხოლო სხვები – პირიქით, მის ზრდას. მისივე თქმით, ეს კვლევა ასევე გვთავაზობს ახალ გზას ტვინის სტიმულაციით ადამიანის კრეატიულობის გასაზრდელად.
მეცნიერი აღნიშნავს, რომ სხვადასხვა კრეატიული დავალების შესრულებაში ტვინის ბევრი სხვადასხვა ნაწილია ჩართული. მისი თქმით, ჩვენ მეტს ვსწავლობთ ნეიროდივერსიულობის და იმის შესახებ, თუ როგორ შეიძლება პათოლოგიურად მიჩნეული ტვინის ცვლილებები გარკვეული მიმართულებით ფუნქციის გაუმჯობესებას იწვევდეს. კლეტენიკის აზრით, ეს აღმოჩენები გვეხმარება უკეთ გავიგოთ, როგორ მოქმედებს ჩვენი ტვინის წრედები კრეატიულობის გამოვლენაზე.
წყარო: sciencedaily
