Sainsbury Wellcome Centre-ის (SWC) მეცნიერებმა ახალი აღმოჩენა გააკეთეს – მათ დაადგინეს, თუ როგორ ახერხებს ტვინი ინსტინქტური შიშების დაძლევას. კვლევა შესაძლოა გადამწყვეტი აღმოჩნდეს ისეთი ფსიქოლოგიური პრობლემების სამკურნალოდ, როგორიცაა ფობიები, შფოთვა და პოსტ-ტრავმული სტრესული აშლილობა.
მკვლევრებმა დაადგინეს, რომ ადამიანები დაბადებიდანვე ფლობენ გარკვეულ შიშის რეაქციებს – მაგალითად, ხმაურის ან სწრაფად მოახლოებული საგნების მიმართ. თუმცა, გამოცდილებით ჩვენ ვსწავლობთ ამ შიშების დაძლევას. ამის მაგალითია ბავშვების დამოკიდებულება ფეიერვერკების მიმართ – თავდაპირველად მათ ეშინიათ ხმაურის, მაგრამ შემდეგ სწავლობენ, რომ ეს სახალისოა.
კვლევისას მეცნიერებმა თაგვებზე ჩაატარეს ექსპერიმენტი. მათ შექმნეს ხელოვნური საფრთხე – ზემოდან მოახლოებული ჩრდილი, რომელიც მტაცებელ ფრინველს წააგავდა. თავდაპირველად თაგვები გარბოდნენ, მაგრამ როდესაც დაინახეს, რომ რეალური საფრთხე არ არსებობდა, შიში დაძლიეს.
მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, რომ ამ პროცესში მთავარ როლს ასრულებს ტვინის სპეციფიკური უბანი – ვენტროლატერალური გენიკულატური ბირთვი (vLGN). საინტერესოა, რომ სწორედ ეს უბანი და არა ვიზუალური ქერქი ინახავს ინფორმაციას იმის შესახებ, რომ კონკრეტული სტიმული საშიში არ არის.
კვლევამ აჩვენა, რომ ეს პროცესი მოლეკულურ დონეზეც საინტერესოდ მიმდინარეობს. როდესაც ტვინი სწავლობს, რომ საფრთხე არარეალურია, გამოიყოფა სპეციალური ნივთიერებები – ენდოკანაბინოიდები, რომლებიც ნეირონების აქტივობას ცვლიან და ორგანიზმს შიშის დაძლევაში ეხმარებიან.
ეს აღმოჩენა განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია იმის გათვალისწინებით, რომ მსგავსი მექანიზმი ადამიანის ტვინშიც არსებობს. მიუხედავად იმისა, რომ დღეს ნაკლებად გვაქვს მტაცებლების შიში, ეს სისტემა კვლავ აქტიურია და მისი გაგება ფობიებისა და შფოთვითი დარღვევების უკეთ მკურნალობაში დაგვეხმარება.
მეცნიერები უკვე გეგმავენ კვლევების გაგრძელებას ადამიანებზე. მათი მიზანია შექმნან ახალი, უფრო ეფექტური მკურნალობის მეთოდები იმ ადამიანებისთვის, ვინც შფოთვითი დარღვევებით იტანჯება.
კვლევა დაფინანსდა რამდენიმე მსხვილი ორგანიზაციის მიერ, მათ შორის გეტსბის საქველმოქმედო ფონდისა და SWC-ის მიერ. პროექტმა ასევე მიიღო EMBO-ს პოსტდოქტორანტურის სტიპენდია და SWC-ის ადრეული კარიერის ჯილდო.
წყარო: Sciencedaily
