გარემოსდაცვითი საჯარო ხელოვნება საკმაოდ სპეციფიკური ჟანრია და მიზნად აუდიტორიის განათლებას ისახავს ეკოლოგიური საკითხების შესახებ. მხატვრები: კრისტო და ჟანა-კლოდი, ენდი გოლდსვორთი, მაია ლინი, ნედ კანი და აგნეს დენესი, თავიანთ ნამუშევრებში გარემოსდაცვითი საკითხების სხვადასხვა ასპექტზე ამახვილებენ ყურადღებას. ამ მხატვრების ნამუშევრები ცნობიერებას ამაღლებს ორგანული მასალების გამოყენებაზე, ადამიანის როლზე ბუნებაში და სხვა.
რა არის გარემოსდაცვითი ხელოვნება
ზოგადად, გარემოსდაცვითი ხელოვნება იქმნება იმისთვის, რომ გამოეხმაუროს ბუნებრივ გარემოს, ასახოს მისი თავისებურებები და ა.შ. ის მრავალი ფორმით შეიძლება გამოისახოს: სკულპტურები, ინსტალაციები, სპექტაკლები და სხვა. ასეთი ნამუშევრები შეიძლება იყოს როგორც მუდმივი, ისე დროებითი.
ხშირად ამ ტიპის ნამუშევრებს ვაწყდებით ქუჩებში, პარკებში ან საზოგადოებრივ შენობებზე. თავიდან გარემოსდაცვითი და საჯარო ხელოვნება ცალ-ცალკე დარგებად განიხილებოდა, მაგრამ ბოლო წლებში ეს ორი მიმდინარეობა გაერთიანდა.
გარემოსდაცვითი ხელოვნების ისტორია
იმისათვის, რომ ხელოვნებისა და ბუნების შერწყმა გავიაზროთ, როგორც მხატვრული საშუალება, უნდა გადავხედოთ მის ისტორიას.
ეკოხელოვნების ნაკვალევი ჯერ კიდევ პრეისტორიულ დროში შეგვიძლია მოვძებნოთ, სადაც ადრინდელი ადამიანები კლდეებს და სხვა ბუნებრივ ზედაპირებს იყენებდნენ ვიზუალური გამოხატვისთვის. ამის ყველაზე ადრეული მაგალითებია გამოქვაბულის ნახატები, რომლებიც თარიღდება ჩვენს წელთაღრიცხვამდე დაახლოებით 40000 წლით. პრეისტორიულმა ადამიანებმა გარემოსდაცვითი ხელოვნების ეს ადრეული ფორმები შექმნეს, რათა გამოეხატათ თავიანთი გაგება ბუნებრივი სამყაროსა და მასთან ურთიერთობის შესახებ.
მე-20 საუკუნეში დამკვიდრდა და პოპულარულობა მოიპოვა კონცეპტუალურმა ხელოვნებამ. ხელოვნების ნაწარმოების შექმნისას ის მიზნად ისახავს ყურადღების გამახვილებას მნიშვნელობაზე და არა მის ფორმაზე. ამ იდეამ გზა ახალ მიდგომებს გაუხსნა. მისი კონცეფცია მინიმალიზმს ეყრდნობოდა და უპირატესობას სიმარტივეს ანიჭებდა.
დღეს, 21-ე საუკუნეში, მხატვრებმა დაიწყეს ახალი ტექნოლოგიებისა და მედიუმების გამოყენება ისეთი ნამუშევრების შესაქმნელად, რომლებიც ეკოლოგიურ საკითხებს ეხება. ბევრი მათგანი მდგრად მასალებს იყენებს, რათა ხელოვნება გამოიყენოს, როგორც პასუხისმგებლობა ეკოლოგიური განვითარებისთვის.
წარმოგიდგენთ რამდენიმე მხატვარს, რომლებიც ფოკუსირებულნი არიან გარემოსდაცვით თემებზე.
კრისტო და ჟანა-კლოდი
კრისტო და ჟანა-კლოდი საზოგადოებრივ ადგილებში ფართომასშტაბიანი ინსტალაციების შესაქმნელად ერთად მუშაობდნენ. ისინი იყვნენ ერთ-ერთი პირველი მხატვრები, ვინც ამ მიმართულების პიონერებად მოგვევლინნენ. მათი ორი ყველაზე ცნობილი ინსტალაციაა The Gates, რომელიც ნიუ-იორკის ცენტრალურ პარკში დაამონტაჟეს და Wrapped Reichstag ბერლინში. ისინი დროებით ინსტალაციებზე მუშაობენ და მასალად ძირითადად ფოლადსა და ქსოვილს იყენებენ.
ნედ კანი
ამერიკელი მხატვარი. ის ყველაზე ცნობილი გახდა ფართომასშტაბიანი, ინტერაქციული ინსტალაციების შექმნით, რომლებიც რეაგირებენ ქარზე, სინათლესა და წყალზე.
ენდი გოლდსვორთი
ენდი გოლდსვორთი ბრიტანელი მხატვარია, რომელიც ქანდაკებებისა თუ ინსტალაციების დასამზადებლად ბუნებრივ მასალებს იყენებს, როგორებიცაა: ქვები, ფოთლები და ტოტები. მისი ნამუშევრები ძირითადად დროებითია და ისეა აგებული, რომ მაქსიმალურად წარმოაჩინოს ბუნებასთან ჰარმონია. მისი ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ნამუშევარია „სახურავზე”, რომელიც ნიუ-იორკის მეტროპოლიტენის ხელოვნების მუზეუმში იყო განთავსებული.
მაია ლინი
მაია ლინი ცნობილი გახდა ვიეტნამის ვეტერანთა მემორიალის დიზაინით, რომელიც ვაშინგტონში მდებარეობს. ეს არის ვიეტნამის ომში მონაწილე ადამიანების ხსოვნისადმი მიძღვნილი მემორიალი. მართალია, ის პირდაპირ არ ეხმიანება გარემოს დაცვას, მაგრამ რადგანაც საჯარო ხელოვნების ნაწარმოებია, ის გვახსენებს ჩვენი საერთო კულტურული და ისტორიული მემკვიდრეობის მნიშვნელობას.
აგნეს დენესი
აგნეს დენესიც გარემოსდაცვითი ხელოვნების პიონერია. ის თავისი ფართომასშტაბიანი ინსტალაციებით არის ცნობილი, რომლებიც გარემოსა და სოციალურ საკითხებს ეხმიანება. ინსტალაციების გარდა, ის არის მწერალი, რომელსაც გამოქვეყნებული აქვს რამდენიმე წიგნი გარემოსდაცვითი ხელოვნებისა და მისი როლის შესახებ საზოგადოებაში.
მისი ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ნამუშევარია Wheatfield – A Confrontation, რომელსაც საკმაოდ საინტერესო ისტორია აქვს. 1982 წელს მხატვარმა დარგო 2 ჰექტარი ხორბლის ველი, რომელიც თავისუფლების ქანდაკებისკენ იყო მიმართული. ამისთვის მას ორასი სატვირთო მანქანით დასჭირდა მიწის მიტანა, რაც შემდეგ ხელით გაწმინდა ქანებისა და ნამსხვრევებისგან. ხელით დაითესა ხორბლის თესლიც. აქვე დამონტაჟდა სარწყავი სისტემა. ამ ინსტალაციის მიზანი იყო, საზოგადოებისთვის შეეხსენებინა ბუნებასთან ახლოს ყოფნისა და ქალაქებში გამწვანების მნიშვნელობა.
