ჩვენი ცხოვრების ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ნეირობიოლოგიური მიგნება ნაგულისხმევი რეჟიმის ქსელის (DMN) აღმოჩენა იყო — ტვინის რეგიონების ნაკრები, რომელიც მონაწილეობს ჩვენს „გონების გაფანტვაში“.
ფუნქციური ვიზუალიზაციის მკვლევრებმა დაადგინეს ტვინის „დავალებების დადებითი” ქსელები — უბნები, რომლებიც მაშინ აქტიურდება, როცა ფოკუსირებულ ამოცანებს ვასრულებთ (მაგალითად, ანაგრამები ან არითმეტიკა). ამ ექსპერიმენტების უმეტესობას საკონტროლო მდგომარეობაც ჰქონდა, რომელიც დასვენების პერიოდებისგან („უბრალოდ წოლა და არაფრის კეთება“) შედგებოდა. შესაძლოა, გეგონოთ, რომ დასვენების დროს ტვინი „ბნელი“ და მშვიდი ხდება… ამის ნაცვლად, სტრუქტურების შუა და მედიალური დროებითი წილების ძლიერი ქსელი მუდმივად აქტიურდება — ანალოგიური რამ ხდება ოცნების დროს.
გამოდის, უმოქმედობის დროს ჩვენი ტვინი არა თუ ითიშება, არამედ აზროვნების ახალ რეჟიმზე გადადის — იმდენად მნიშვნელოვანზე, რომ ფანტაზიასა და დაგეგმვაში იღებს მონაწილეობას. როგორც ფილოსოფოსი ჩანდრა სრიპადა განმარტავს, ცალკეულ აზრებს თემატური ასოციაციები ჩნდება, მაგრამ მნიშვნელოვანია ხარვეზებიც. „ისინი აზროვნების ახალ ნაკადებს ქმნის, რომლებიც ახალი შაბლონების, განზოგადებების, ინტერპრეტაციებისა და იდეების მიგნებაში გვეხმარება“.
რა თქმა უნდა, ყველასთვის ნაცნობია ყურადღების სპონტანური გაფანტვის მომენტები — მაგალითად, როცა რაღაცას ვკითხულობთ და რამდენიმე წუთში ვიაზრებთ, რომ გონებით სულ სხვაგან „დავფრინავთ“. ამ ხეტიალის დროს ქსელი კონკრეტული ამოცანიდან ოცნებაზე გადადის, სადაც გონება სივრცისა და დროის კავშირებს არღვევს, სანაცვლოდ კი აერთიანებს მეხსიერებასა და ფანტაზიას.
სრიპადა ამ რყევებს განმარტავს, როგორც მარადიულ ციკლს ექსპლუატაციასა და კვლევას შორის. ნაგულისხმევი ქსელი იკვლევს ახალ შესაძლებლობებს სცენების წარმოდგენით, რომლებიც შეიძლება რადიკალურად განსხვავდებოდეს რეალური წარსულისა და ობიექტური აწმყოსგან. ასეთი ნათელი, ფანტასტიკური გამოსახულება საშუალებას გვაძლევს, აღმოვაჩინოთ და ღრმად შევიცნოთ ის, რაც ჯერ არ არსებობს.
მთლიანობაში, „გონებრივი უმოქმედობა“ სასარგებლო მიზანს ემსახურება — ისინი აუცილებელია შემოქმედებითი მუშაობისთვის. ჩვენი ინოვაციური იდეები პირველ რიგში DMN-დან წარმოიქმნება, სადაც სპონტანური იდეები ერთმანეთს უკავშირდება. ცხადია, ბევრი მათგანი უსარგებლო იქნება, მაგრამ ზოგიერთი სწორედ ის რევოლუციური აზრი აღმოჩნდება, რომელიც წარმატების საწინდრად იქცევა.
