გასულ წლებში, ეკონომიკური ციკლის მიხედვით იცვლებოდა – იზრდებოდა ან იკლებდა – კონკურენცია ტალანტებისთვის. დღეს, COVID-19-ით გამოწვეული კრიზისის ფონზე შექმნილ სიტუაციაში, შესაძლოა, დამსაქმებელმა უბრალოდ ხელიდან გაუშვას კადრი, რომელიც მას შემოსავლებს გაუზრდიდა და თან, ზოგადად, ეკონომიკის გამოცოცხლებაში შეიტანდა წვლილს.
ბევრი ხელმძღვანელი ფიქრობს, რომ შრომის ბაზარზე მათი კომპანიების გავლენა კორელაციაშია უმუშევრობის მაჩვენებელთან და საერთო ეკონომიკურ მდგომარეობასთან.
და რეალურად რა ხდება ამ დროს შრომის ბაზარზე?! თუ კანდიდატების ბაზარს შევხედავთ, აღმოჩნდება, რომ დამქირავებელი ზრდის ანაზღაურებას, აჰყავს სამსახურში რჩეული თანამშრომლები და ყოველდღიურად ცდილობს, მათ მუშაობისთვის ძალიან კარგი პირობები შეუქმნას. ხოლო თუ დამსაქმებლის ბაზარზეა საუბარი, აქ პირიქით ხდება: ისინი ამცირებენ სახსრებს და როცა კანდიდატები უარს ამბობენ გამკაცრებულ პირობებში მუშაობაზე, ყურადღება უბრალოდ სხვა საკითხზე გადააქვთ.
გასულ ათწლეულში, შრომის ბაზარზე კიდევ ერთი თავისებურება შეინიშნებოდა – მენეჯერები, ვინც უშუალოდ არჩევდნენ კანდიდატებს, თითქოს, ყველაფერს აკეთებდნენ იმისთვის, რომ კანდიდატს თავად ეთქვა უარი. მაგალითად, პოტენციურ თანამშრომლებს ხშირად სთხოვდნენ გასაუბრების დამატებით ეტაპს. თავად სამსახურის მაძიებლები როგორ რეაგირებდნენ ამ პროცესზე, ეს ცოტას თუ აინტერესებდა. მაგრამ ხშირად, ასეთი ქცევა „გასდიოდათ“ კიდეც მენეჯერებს, რადგან კანდიდატებს ახალი შესაძლებლობები ძალიან სჭირდებოდათ და მზად იყვნენ, გასაუბრების კიდევ რამდენიმე ეტაპი გაევლოთ.
2020 წელი და კორონავირუსის პირობებში არსებული შრომის ბაზარი აბსოლუტურად განსხვავებულია და წინა წლებში, თუნდაც 2008 წელს უკვე არსებულ (2007-2009), მსოფლიო ეკონომიკურ კრიზისს ვერ შევადარებთ.
კლასიკური ბიზნეს ციკლის მიხედვით, ვაკანსიების რაოდენობა მცირდება, სამაგიეროდ იზრდება სამსახურის მაძიებელთა რაოდენობა და პირიქით. ზოგი კომპანია და რიგ შემთხვევებში, მთელი ინდუსტრია უბრალოდ ჩამოიშალა. თუმცა, არის მიმართულებები, რომლებიც პირიქით, განვითარდა ან კრიზისი რაღაცნაირად დაძლია და ძალების აღდგენა მოახერხა. შრომის ბაზარი რაღაც შუმპეტერიანული („დასაქმების სახელმწიფო“, რომელიც ღია ეკონომიკის მქონე ქვეყნებში პროდუქციის, წარმოებისა და ინოვაციის გაძლიერებაზეა ორიენტირებული) შემოქმედებით დესტრუქციის ფაზაშია, სადაც ერთდროულად ქრება და ჩნდება სამუშაო ადგილები, თან ეს ყველაფერი უჩვეულო ეკონომიკური ვარდნის ფონზე.
განსაკუთრებით საყურადღებოა ამ ანომალიური სიტუაციის ციფრებში დაკვირვება: მაგალითად, თებერვლის 3.5%-იანი უმუშევრობამ, აპრილში 14.7% მიაღწია. პანდემიის პირველ ორ თვეში, უმუშევართა რიცხვის იმაზე მეტი მატება იყო, „დიდი რეცესიის“ (2007-2009 წლების მსოფლიო ეკონომიკური კრიზისი) წლებში.
მეორე თავისებურება – ბევრი პოზიცია, რომელსაც ოფისში ყოფნა სჭირდება, ისევ ვაკანტურად რჩება. სამსახურის მაძიებელთა უმეტესობა, ამ ეტაპზე, ისეთ ვაკანსიას ანიჭებს უპირატესობას, სადაც დისტანციურად მუშაობაა შესაძლებელი. ამით სურთ, საკუთარი თავი, ახლობლები დაიცვან კორონავირუსისგან და არ გახდნენ პანდემიის გავრცელების წყარო.
გარდა ამისა, ბოლო პერიოდში, ამერიკელები, შეიძლება ითქვას, მასობრივად იცვლიან საცხოვრებელ ადგილს. თუმცა, ეს რომელიმე კონკრეტულ, უფრო მომხიბვლელ შრომის ბაზართან კი არა, ისევ პანდემიასთან არის დაკავშირებული. ამით კი იქმნება მოცემულობა, რომ კონკრეტულ ვაკანსიაზე ძალიან უჭირთ კომპანიებს შესაბამისი კადრის მოძებნა ლოკალურად, მათ ქალაქში.
მეოთხე – 2001 წლისა და 2008 წლის ეკონომიკური კრიზისების დროს, ძალიან სწრაფად დასაქმებულთა რიცხვი დაეცა 4 მილიონზე ქვევით და ეს ვარდნა რამდენიმე თვე გრძელდებოდა. 2020 წელს პირიქით, ივნისში 5,9-მდე, ივლისში კი 6,6 მილიონამდე გაიზარდა ვაკანსიების რაოდენობა. ეს მაჩვენებლები ორჯერ აღემატება 2009 წლის იგივე პერიოდის მონაცემებს. ასევე მეტია 2000-2017 წლებში არსებულ (იგივე პერიოდი) მაჩვენებლებზე, მაგრამ ნაკლებია წინა ორ (2018-2019) წელიწადში არსებულ ვაკანსიებზე.
დამსაქმებლებისთვის ეს სურათი ძალიან საყურადღებოა, ეკონომიკური კრიზისის პირობებში ღია ვაკანსიების რაოდენობა უპრეცედენტოდ მაღალ საფეხურზეა.
ბევრი დამსაქმებელი შეძლებს, მის სექტორში არსებული სპეციფიკური პირობების დაჭერას, ღია ვაკანსიებზე შესაფერისი კანდიდატების მოძიებას და კონკრეტული სტრატეგიის შემუშავებას, თუ პანდემიის პირობებში შექმნილ საერთო მაკრო ტენდენციებს არ დაექვემდებარება.
დაუსაქმებელთა საერთო რაოდენობა განსხვავებულია ინდუსტრიების, გეოგრაფიის, განათლების ხარისხის და სხვა ფაქტორების მიხედვით. მაგალითად, 2007-დან 2009 წლამდე პერიოდში, სამშენებლო სექტორში, ღია ვაკანსიაზე აყვანის მაჩვენებელი მკვეთრად გაიზარდა 2.5-დან 6.6-მდე. მაგრამ ბიზნეს მომსახურების სფეროში ეს ზრდა გაცილებით ნაკლები იყო 1,2 დან 1,6 -მდე.
მართალია, ეს მონაცემები და ტენდენციები, ძირითადად, ამერიკის მაგალითზეა განხილული, მაგრამ დღეს, როცა მთელი მსოფლიო პანდემიას ებრძვის, დამსაქმებლებს ერთმანეთის, საერთო გამოცდილება ნამდვილად გამოადგებათ.
უმუშევრობის მაღალ მაჩვენებელზე ნუ გააკეთებთ სწორებას. ნუ იფიქრებთ, რომ მარტივად იპოვით თქვენთვის შესაფერის კადრს. რა თქმა უნდა, თუ რეალურ ტალანტებს ეძებთ. ზუსტად განსაზღვრეთ რამდენი გიღირთ, რომ ასეთ კადრს გადაუხადოთ. შემდეგ დაფიქრდით, რამდენად ხელმისაწვდომები არიან ამ პანდემიის პერიოდში რეალური ტალანტები. ისიც გაითვალისწინეთ, რა ხდება შრომის ბაზარზე და არც თქვენი კონკურენტები დაივიწყოთ, რომლებმაც შესაძლოა, ზუსტად ის ტალანტი წაიყვანონ თავისთან, თქვენ რომ ამდენ ხანს იფიქრეთ მის აყვანაზე.
წყარო: HBR
