„ქუთაისი ავთენტური ქართული ქალაქია“ – ასეთი იქნება, ამიერიდან, ქუთაისის, როგორც ბრენდის პოზიციონირება. მას უკვე განვითარების სტრატეგია, ლოგო და სლოგანი აქვს. მიზანი ასეთია – ქუთაისი და, მასთან ერთად იმერეთი, კარგად დაინახონ როგორც შიდა, ისე საერთაშორისო ტურისტულ რუკაზე, აღიქვან ქალაქად, სადაც ყველაფერია დასვენებისა და გართობისთვის.
ქუთაისის ბრენდინგზე „მილენიალ ჰაბმა“ იმუშავა. სააგენტოს დამფუძნებლები ვასკა ჩუბინიძე და გიორგი ტაბატაძე, ასევე – პროექტის არტ-დირექტორი და მხატვარი მანანა არაბული ბრენდის შექმნის ისტორიაზე, მის ღირებულებაზე, პოზიციონირებასა და ვიზუალურ მახასიათებლებზე გვიამბობენ. და როდის უნდა გვესაუბრა ქუთაისზე, როგორც ბრენდზე, თუ არა დღეს, ამ ქალაქის დღესასწაულზე, „ორმაისობას“.
თუმცა, მოდით, სულ თავიდან დავიწყოთ.
ვასკა : DMO Imereti (Destination Management Organization Imereti) არის ცენტრი, რომელიც ქუთაისში ტურიზმის განვითარებას უწყობს ხელს. მათ სურდათ, შეექმნათ იმერეთის ტურისტული ბრენდი. მაგრამ წინასწარი კვლევის შედეგად გადავწყვიტეთ, ბრენდის სახით წინ წამოგვეწია ქუთაისი, როგორც მთელს რეგიონში, თავისი ისტორიით, კულტურით ყველაზე გამორჩეული ქალაქი. ის იყო საქართველოს დედაქალაქი და ზოგადად, კულტურის მიმართულებით, ბევრი რამ აქედან მოდის. ამიტომ ქუთაისი გამოვყავით, როგორც ბირთვი და იმერეთის დანარჩენი ადგილები, ასე ვთქვათ, თანაბრენდებად გადავანაწილეთ. ეს არ ნიშნავს, რომ რაიმე პრობლემაა, პირიქით – იმდენად მრავალფეროვანია იმერეთი, რომელიმე კონკრეტული მიმართულების გამოყოფა, ერთი კონცეფციის გარშემო გაერთიანება შეუძლებელია. თავად ქუთაისს, როგორც ტურისტულ ქალაქს, ბოლო 10 წელია, ვიცნობთ. ჯერ ტურისტული ობიექტები გაიხსნა, შემდეგ აეროპორტი დაემატა. გაჩნდა შესაძლებლობა, საზღვარგარეთიდან ჩამოსული ვიზიტორები იქვე დატოვო და რაღაც საინტერესო შესთავაზო.
გიორგი : ბევრი მსჯელობის შემდეგ მივედით დასკვნამდე, რომ იმერეთს, როგორც რეგიონს არ ჰქონდა პოტენციალი, გამორჩეულ ბრენდად ჩამოყალიბებულიყო. ზოგადად, Destination Branding-ში (მიმართულებების ბრენდინგი) სხვადასხვა კატეგორია არსებობს. მაგალითად, კახეთის შემთხვევაში ძალიან მარტივად გასაგებია მისი თემატური ბრენდი – ვაზი, ღვინო. იმერეთს კი არ ჰქონდა ასეთი კონკრეტული თემატური დატვირთვა. ამიტომ გადავწყვიტეთ, იმერეთში რომელ ქალაქსაც ყველაზე მეტი რესურსი გააჩნდა, ის წარმოგვეჩინა ბრენდის სახით, ანუ ქუთაისი – მას აქვს აეროპორტი, გამორჩეული ისტორია, ზოგადად, ქვეყნის დონეზე დიდი მნიშვნელობა. სწორედ ამ ბრენდის წარმატებამ უნდა გაზარდოს ინტერესი მთელი იმერეთისადმი.
ბრენდის „ინსაითები“
გიორგი : ქუთაისი, საბოლოო ჯამში, როგორც ბრენდი, არის კლასიკური Destination Brand, რომელიც ადამიანებს ეუბნება: „მე ძალიან საინტერესო ადგილი ვარ!“. ბრენდინგზე რომ იწყებ მუშაობას, ყველაზე მნიშვნელოვანია, აღმოაჩინო პროდუქტის ჭეშმარიტება, მისი პოტენციალი. ამიტომ ვიწყებთ მოკვლევას, რომელიც ყველაზე ხანგრძლივია Destination Branding-ში. რადგან ეს არის ქალაქის ბრენდინგი და განუზომელი რაოდენობის ადამიანია [მთავრობა, ადგილობრივები, ლოკალური თუ საერთაშორისო ტურისტები] დაინტერესებულ მხარეში. ყველას თავისი წარმოდგენა აქვს მასზე და მის პოზიციონირებაზე. თუ გინდა, რომ ბრენდინგი წარმატებული იყოს, სწორედ ამ „სტეიკჰოლდერებისთვის“ უნდა იყოს ავთენტური. ამის გარდა, არის კიდევ ამ Destination-ის კონტექსტის პოვნა, გლობალურ ტურისტულ რუკაზე მისი წარმოჩენის შესაძლებლობა. უნდა იპოვო სწორი წერტილი, მსოფლიოს ქალაქებს შორის კონკურენციაშიც სწორ ადგილზე რომ იყოს და ადგილობრივ „სტეიკჰოლდერებსაც“ მოსწონდეთ. სხვა შემთხვევაში წარმოუდგენელია, ბრენდინგმა გაამართლოს. ამიტომ, ჩვენც ამ კუთხით წავედით.
ვასკა : „მილენიალ ჰაბი“ არის სააგენტო, რომელიც მხოლოდ სრულ ბრენდინგზე მუშაობს. ასე გავაკეთეთ ქუთაისის შემთხვევაშიც – შევქმენით სტრატეგია და მისი ვიზუალური თუ ვერბალური იდენტობა.
გიორგი : მსოფლიოს ტურისტულ ბრენდებს შორის საქართველო ახალი ბრენდია. გლობალურად, ჩვენს პატარა ქალაქებს არ იცნობენ. აქ ვინც ერთხელ ჩამოვა, გვინდა, ვუთხრათ, რომ თბილისის გარდა, კიდევ გვაქვს ძალიან კარგი საინტერესო ბრენდები, მაგალითად, ქუთაისი. აქვე მნიშვნელოვანია ადგილობრივების თემა – ქუთაისის ისტორია ფაზებად იყოფა: მარტო ბოლო ორი საუკუნე რომ ავიღოთ, ის იყო კულტურისა და განათლების დედაქალაქი. საბჭოთა კავშირის დროს, ქუთაისი „ინდუსტრიის მშენებელ“ ქალაქად იქცა და ინტელიგენცია თბილისში გადავიდა. შემდეგ მოდის 1990-იანები, როცა ქალაქი ჩაბნელებულია და აღარაფერი ხდება. უმეტესობამ საერთოდ არ იცის ქუთაისის რეალური სახე. მათთვის ეს ქალაქი აღმოსავლეთ საქართველოდან ბათუმამდე გზის დამაკავშირებელი ნაწილია. სწორედ ეს გვინდა შევცვალოთ. აი, ამ მიგნებებზე დაყრდნობით შევქმენით ქუთაისის ბრენდინგი.
ქუთაისი, როგორც ბრენდი
ვასკა : პირველი – ეს არის იმერეთის რეგიონში, ასე ვთქვათ, ცენტრალური ქალაქი, რომელიც წამოვწიეთ წინ, რომ თავისი პოტენციალით უკვე რეგიონის სხვა მიმართულებებზეც მიიზიდოს ტურისტები. ქუთაისი ევროპის 10 უძველეს ქალაქში შედის, მასთან არის დაკავშირებული არგონავტები, მედეა, არის პირველი დედაქალაქი, აქედან იყო ჩვენი ქვეყნის მუსიკალური, ლიტერატურული თუ კულტურის სხვა სფეროს ძალიან ბევრი თვალსაჩინო წარმომადგენელი – გალაკტიონი, „ცისფერყანწელები“, რეზო გაბრიაძე და უამრავი. შემდეგ 1990-იანებში, სათავეს იღებს ჰიპ-ჰოპი, როკი, ელექტრონული მუსიკა. სწორედ ეს შესაძლებლობებია ხაზგასმული ქუთაისის ბრენდინგში. ამაზე ავაგეთ ბრენდის პოზიციონირება. ქუთაისი ავთენტური ქართული ქალაქია.
გიორგი : სინამდვილეში, რისთვისაც ტურისტები ევროპულ ქალაქებში მიდიან – ეცნობიან კულტურას, ისტორიას, სამზარეულოს, არქიტექტურას, მუსიკას – ამ ყველაფრის მიღება ქუთაისშიც შეუძლიათ – ეს ცნობიერება, სამწუხაროდ, დღეს არ არსებობს და სწორედ ამ ბრენდინგმა უნდა გააჩინოს. საქართველოში ძლიერი ქვე-ბრენდებია: კახეთი (ღვინის კულტურა), ბათუმი (ზღვა), თბილისი (დედაქალაქი), სვანეთი (მთა). გვინდა, რომ ქუთაისი მე-5 ქალაქი იყოს მათთან ერთად, ჰქონდეს საკუთრი როლი, უფრო სწორად, წინ წამოვწიოთ მისი ეს ფუნქცია – ამ ბრენდინგით ჩვენ ვამბობთ, რომ თუ გინდა, საქართველოს შესახებ გაიგო, ყველაზე უკეთ ამას ქუთაისში მოახერხებ, რადგან ყველაზე მეტად ამ ქალაქშია თავმოყრილი ქართული საწყისები.
ქუთაისის, როგორც ბრენდის სტრატეგია
ვასკა : პირველი ეტაპი იყო მისი წარდგენა, გრაფიკული ვიდეო. შემდეგ მოდის როგორც საკომუნიკაციო აქტივობები, ისე ინფრასტრუქტურული პროექტები, რომლებსაც ეტაპობრივად გაგაცნობთ.
პეტრე ოცხელის, დები იშხნელების, ქართული როკისა და ორმაისობის ქალაქი ქუთაისი
„ქუთაისი ქალაქია“ . . . – ქუთაისის სლოგანი
ვასკა : ქუთაისი ქალაქია! [თან, როგორ ქალაქია?!] – ამ სლოგანის ინსპირაცია გალაკტიონის ლექსზე შექმნილი სიმღერა გახდა, რომლის პოპულარული სტროფის ავტორიც უცნობია. ის, ამავე დროს, არის რეზო გაბრიაძის ცნობილი ნაწარმოების სახელწოდება. თუმცა, შინაარსით პირდაპირ გვინდოდა იმ პრობლემისთვის პასუხი გაგვეცა, რაც არის ქუთაისის, როგორც სრულფასოვანი და საინტერესო ქალაქის აღქმის ნაკლებობა. სლოგანი თავისი მექანიკიდან გამომდინარეც საინტერესოა – ამ ორ სიტყვას შორის კონტექსტის მიხედვით გამოვიყენებთ, რისი თქმაც გვინდა, რადგან ქუთაისის მრავალფეროვნების ერთ წინადადებაში ჩატევა შეუძლებელია – ქუთაისის მოვლენების და ადამიანების ქალაქია, ქუთაისი პირველი თეატრის ქალაქია, ქუთაისი როკის ქალაქია, ქუთაისი „ცისფერყანწელების“ ქალაქია, ქუთაისი საქართველოს პირველი დედაქალაქია და ა.შ.

ქუთაისის ლოგო
ვასკა : ბრენდის ვიზუალურ ნაწილზე მანანა არაბულმა და მერაბ გეწაძემ იზრუნეს. ერთად გადავწყვიტეთ, რომ ლოგოს ფერები და ტიპოგრაფია სადა, შავ-თეთრი ყოფილიყო.
გიორგი : ქუთაისის ვიზუალური ბრენდინგი აგებულია კულტურაზე, მწერლობასა და ისტორიაზე. მარტივად რომ ვთქვათ, შავი არის სიტყვის ფერი. ისტორია კი იწერება შავით თეთრზე. ყვითელი უკავშირდება გვირილას [„გვირილობა“ 1910-იან წლებში გაჩნდა ქუთაისში. ყოველ წელს, 2 მაისს, ტუბერკულოზით დაავადებული პირების დასახმარებლად, გიმნაზიის მოსწავლე გოგონები ყიდდნენ გვირილებს. ეს საქველმოქმედო კამპანია იყო, ხოლო გვირილა – თეთრი ყვავილი – მისი საერთაშორისო სიმბოლო. შემდეგ ეს ტრადიცია დაიკარგა და მოგვიანებით, როგორც ქალაქის დღესასწაული, „ქუთაისობის“, იგივე „ორმაისობის“ სახელით აღდგა] და ქუთაისს, როგორც მზიან და ოქროს საწმისთან დაკავშირებულ ქალაქს. ვიზუალში გვირილა არის ერთგვარი სქოლიო, იმ ჩამონათვალისთვის, რისი ქალაქიც ქუთაისია.
მანანა: გვინდოდა, ბრენდინგის ტიპოგრაფიით დამწერლობის სიძლიერე, მე-20 საუკუნის კულტურული და ინდუსტრიული ბუმი დაგვეკავშირებინა ქალაქის მომავალ განვითარებასთან. ამიტომ, გადავწყვიტეთ, ძველი ლიტერებით საბეჭდი შრიფტის მაგალითები მოგვეძებნა და მისი თანამედროვე ადაპტაცია გაგვეკეთებინა. მუშაობის დროს, ჩემთვის ყოველთვის ძალიან მნიშვნელოვანია ის უხილავი ნიუანსები, ფუძეები, რომლებიც მომავალი პროდუქტის ზედაპირს ქმნის და აძლევს სიძლიერეს ენერგეტიკულ დონეზე. ძალიან მნიშვნელოვანი იყო ისეთ კლასიკური და ამავე დროს, თანამედროვე შედეგამდე მივსულიყავით, რომელსაც გაიგებდა და მოირგებდა ნებისმიერი ასაკის და ხასიათის ადამიანი, თუნდაც ბავშვი – გამოვიყენეთ ძალიან მარტივი, ყველასთვის გასაგები ინსტრუმენტები და ფერის ასოციაციები – მელანი, თეთრი ფურცელი, გელათის, დაისის და გვირილის გულის ფერი. ბრენდირება, რომელსაც ოფისის უჯრაში კი არ ტენი, ან ნაგავში აგდებ (სამწუხაროდ, ასეც ხშირად ხდება ხოლმე ), არამედ დიდი სიამოვნებით ატარებ და ჩუქნი ქალაქის სტუმარს, მეგობარს, ან ჩვენ თვითონვე, აქ თბილისში ვატარებდით – აი, ასეთია ქუთაისი.
კრედიტები:
სტრატეგიული ბრენდინგ სააგენტო:
„მილენიალ ჰაბი“
სტრატეგიული გუნდი:
გიორგი ტაბატაძე, ვასკა ჩუბინიძე, რეზო ჩარკვიანი
ვიზუალური იდენტობა:
არტ-დირექტორი – მანანა არაბული („ბლექ დოგ სტიდიო“)
ტიპოგრაფია – მერაბ გეწაძე
განსაკუთრებული მადლობა:
ლევან გაბრიაძეს