ახალი კვლევით, რომელსაც ილინოისის პროფესორები და დოქტორანტი პოლ ბოგდანი ხელმძღვანელობდნენ, ირკვევა, რომ პიროვნების ინდივიდუალური ქცევა არის მთავარი მამოძრავებელი იმისა, თუ როგორ ექცევა ის სხვებს კონკურენციის დროს. დიდსულოვანი ადამიანები მიდრეკილნი არიან გულუხვად დაჯილდოებისკენ, ეგოისტი პიროვნებები ხშირად სჯიან კეთილშობილებას და აჯილდოვებენ ეგოიზმს.
აი, რა მიგნებები გვაქვს კვლევის შედეგად: ადამიანის ქცევის ამ მიმართულებით, წინა კვლევებმა აჩვენა, რომ სოციალური ნორმები არის ძირითადი ფაქტორი, რომელიც პიროვნების გადაწყვეტილების მიღებას წარმართავს კონკურენტულ სცენარებში, თქვა პოლ ბოგდანმა.
„ამ კვლევამდე არსებობდა შეხედულება, რომ ინდივიდები ქმნიან მოლოდინებს იმის საფუძველზე, რასაც ისინი თვლიან დამახასიათებლად. თუ ჩემ ირგვლივ ყველა ეგოისტია, მაშინ მე ვისწავლი ეგოიზმის მიღებას და შესაბამისად მოქცევას“, – თქვა ბოგდანმა – „მაგრამ ჩვენ ვაჩვენებთ, რომ თქვენი შეფასებები სხვა ადამიანების ქცევაზე ნამდვილად დამოკიდებულია იმაზე, თუ როგორ ვექცევით საკუთარ თავს“.
იმ ფაქტორების შესამოწმებლად, თუ რა ახდენს გავლენას მოლოდინებსა და ქცევაზე, მკვლევარებმა ჩაატარეს ექსპერიმენტების სერია „ულტიმატუმის თამაში“, რომელიც ასახავს, თუ როგორ რეაგირებს ინდივიდი სხვა მოთამაშის შეთავაზებებზე, რომელიც ფულის გაყოფას სთავაზობს. თამაში მოიცავს შეთავაზებას, რამდენს იღებს თითოეული ადამიანი $10-იანი ბანკიდან. მიმღებმა უნდა გადაწყვიტოს დაეთანხმოს ამ გაყოფას თუ უარყოს. თუ შეთავაზება უარყოფილია, არცერთი მონაწილე არ მიიღებს ფულს. მკვლევრებმა განაცხადეს, რომ უარი შეიძლება განიხილებოდეს, როგორც დასჯის ფორმა, მიუხედავად იმისა, რომ ამით ორივე მოთამაშე ზარალდება.
ზოგიერთი ადამიანი, როგორც წესი, არის გულუხვი – ან სულ მცირე, სამართლიანი – როდესაც სხვა ადამიანს სთავაზობს $10-იანი ჯილდოს ნაწილს. სხვები ცდილობენ მიიღონ იმდენი ფული, რამდენიც შეუძლიათ, სთავაზობენ ცალმხრივ გაყოფას, რაც სარგებელს მათვე მოუტანს, კონკურენტების ხარჯზე.
როდესაც შეთავაზებას იღებენ, გულუხვი ადამიანები მიდრეკილნი არიან მხოლოდ გულუხვი შეთავაზებების მიღებისკენ, ხოლო ეგოისტები კმაყოფილნი არიან ეგოისტური შეთავაზებებით – მიუხედავად იმისა, რომ სხვა მოთამაშის ეგოიზმი მათ ფინანსურად აზიანებს. მოთამაშეების მიერ შეთავაზებების მიღებასა და პასუხს შორის გადართვამ გუნდს საშუალება მისცა შეესწავლა კავშირი მოთამაშის ეგოისტურ ან კეთილშობილ ქცევასა და მათ მიერ სხვა მოთამაშეების შეთავაზებების შეფასებას შორის.
შემდგომმა ექსპერიმენტებმა აჩვენა, რომ დიდსულოვანი და ეგოისტი ადამიანები მიდრეკილნი არიან ენდონ მათ, ვინც იქცევა ისე, როგორც თავად იქცევიან, მიუხედავად ფინანსური გამოსავლიანობისა.
„მონაწილეები მეტ ფულს მოიპოვებენ კეთილშობილ ადამიანთან ერთად, თუმცა ეგოისტ ადამიანს ურჩევნია ითამაშოს ისეთ ადამიანთან, რომელიც მის მსგავსაც იქცევა“, – თქვა ბოგდანმა.
წყარო: news.illinois.edu
