დღესდღეობით ჩვენ ხშირად გვესმის სიტყვები: “ჯანსაღი ცხოვრების წესი”. უამრავი ადამიანი მოგვიწოდებს, რომ ამ წესს მივყვეთ და იმაზე ჯანსაღად ვიცხოვროთ, ვიდრე ვცხოვრობთ. თუმცა, ბევრმა ადამიანმა დღეს ჯერ კიდევ არ იცის, რას მოიცავს ეს სიტყვათა შეთანხმება და რა არის მისი ძირითადი პრინციპები. სწორედ ამიტომ, ამ სტატიაში გადავწყვიტეთ, ჯანსაღი ცხოვრების წესის შინაარსზე გესაუბროთ.
მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციამ 1946 წელს განსაზღვრა “ჯანმრთელობა”, როგორც “ფსიქიკური, ფიზიკური და სოციალური კეთილდღეობის ერთობლიობა და არა მხოლოდ დაავადების არარსებობა.”
ვიკიპედია კი ჯანსაღი ცხოვრების წესის განსაზღვრაში ადამიანის მიერ არჩეულ ცხოვრების გზაზე ორიენტირდება. ამაში კი შედის არამხოლოდ ფიზიკური აქტივობა და ჯანსაღი კვება, არამედ სოციალური ურთიერთობები, მომხმარებლობა, გართობა, ჩაცმა და ა.შ ცხოვრების წესი, როგორც წესი, ასახავს ინდივიდის დამოკიდებულებებსა და ღირებულებებს.
ჯანსაღი ცხოვრების წესი ზოგადად ხასიათდება, როგორც “დაბალანსებული ცხოვრება”, რომელშიც ადამიანი აკეთებს “გონივრულ არჩევანს”. აქედან გამომდინარე, ცხოვრების წესის საბოლოო განმარტებაა შემდეგია: ინდივიდების მიერ მიღებული გადაწყვეტილებების ერთობლიობა, რომლებიც გავლენას ახდენს მათ ჯანმრთელობაზე, რომელზეც სრული კონტროლი აქვთ.
ჯანსაღი ცხოვრების წესი მოიცავს:
ფიზიკურ კეთილდღეობას:
- სწორი კვება
- ფიზიკური დატვირთვა, სასარგებლო ვარჯიშები,
- ადეკვატური განტვირთვა
- სტრესის სწორი მართვა
ემოციური კეთილდღეობა:
- თვითდახმარების უნარის გაძლიერება
- პოზიტიური აზრები და დამოკიდებულებები
- სულიერი კეთილდღეობა
- შინაგანი სიმშვიდე
- შინაგანი ცოდნისადმი ნდობა
- შემოქმედებითი უნარების განვითარება
ასევე გჭირდებათ, მიიღოთ და გასცეთ:
- სიყვარული და თანაგრძნობა
- პატიება
- სიცილი
- მხიარული ურთიერთობები საკუთარ თავთან და სხვებთან
ჯანსაღი ცხოვრების წესი მნიშვნელოვანია ჯანმრთელობის პრობლემების ასარიდებლად, ცხოვრებისეული სტრესის დაძლევასა და ცხოვრების ხარისხის გასაუმჯობესებლად. არსებობს სამეცნიერო მტკიცებულება, რომელიც ასახავს, რომ ჩვენი ცხოვრების სტილი დიდ როლს ასრულებს იმაში, თუ რამდენად ჯანმრთელები ვართ. ის, თუ რას ვჭამთ და ვსვამთ, რამდენს ვვარჯიშობთ და ვეწევით, გავლენას ახდენს ჩვენს ჯანმრთელობაზე სიცოცხლის ხანგრძლივობის მხრივ. ისეთი დაავადებები, როგორიცაა: გულის დაავადებები, კიბო, დიაბეტი, სახსრების დაავადებები და ფსიქიკური დაავადებები, ხშირად სწორედ არაჯანსაღი ცხოვრების წესის შედეგად ვითარდება. ჯანმრთელობის მრავალი პრობლემის თავიდან აცილება ან მინიმუმ მათი გადადება ჯანსაღი ცხოვრების წესით შესაძლებელია.
ჯანსაღი ცხოვრების წესის კომპონენტებია:
ჯანსაღად კვება
სწორი კვება აუცილებელია ჯანსაღი ცხოვრების წესის მისაღწევად. თქვენი სხეული ყოველდღიურად მოითხოვს დაბალანსებულ კვებას, რათა შეინარჩუნოს ადეკვატური რაოდენობით ვიტამინები, საკვები ნივთიერებები და მინერალები ჯანმრთელი სხეულის შესანარჩუნებლად.
ამერიკის ჯანდაცვის და სოფლის მეურნეობის სამინისტრო ხუთ წელში ერთხელ აქვეყნებს კვების სახელმძღვანელოს, რომელიც სწორი კვების შესახებ რეკომენდაციებს შეიცავს. ბოლო რეკომენდაციების მიხედვით, ჯანმრთელი ადამიანის ყოველდღიური საკვების ნახევარს ბოსტნეული (დაახლ. 30%) და ხილი (დაახლ. 20%) უნდა შეადგენდეს; მარცვლეული პროდუქტების ხვედრითი წილი დღიურ ნორმაში 30%-ია, ხოლო დანარჩენი 20 % ცილოვანი პროდუქტებით უნდა შეივსოს. ასევე, რეკომენდებულია რძის პროდუქტების ყოველდღიურად მიღება.
აქტიური ცხოვრების წესი
საამისოდ ფიტნესი თქვენი ცხოვრების განუყოფელი ნაწილი უნდა გახადოთ. ფიზიკური ფიტნესი აკონტროლებს თქვენს წონას, აუმჯობესებს ძილის რეჟიმს,, ხელს უშლის გულის შეტევებსა და ინსულტებს და ჯანმრთელობის სხვა პრობლემებს. ზოგადად კი ახანგრძლივებს თქვენს სიცოცხლეს.
სტრესის მართვა
ემოციური სტრესი მნიშვნელოვან როლს ასრულებს მრავალი დაავადების დროს, როგორც პირდაპირ, ისე – ირიბად. ადამიანები სტრესის დროს უფრო ხშირად ეწევიან, იკვებებიან ზედმეტად, ბევრს სვამენ, ზედმეტად შრომობენ, ედავებიან სხვებს და ა.შ. ამრიგად, სტრესის მართვა ჯანსაღი ცხოვრების წესის განუყოფელი ნაწილია და მისი მიღწევა მედიტაციითა და განტვირთვის სხვადასხვა ტექნიკითაა შესაძლებელი. მის დაძლევას ასევე ხელს უწყობს ფიზიკური აქტივობაც.
იმეგობრეთ საკუთარ თავთან
საკუთარი თავის სიყვარული ჯანსაღი, ბედნიერი ცხოვრების წესის გასაღებია. თვითშეფასება არის ის, თუ რამდენად აფასებს და ბედნიერია ადამიანი საკუთარი თავით. თვითშეფასება მნიშვნელოვანია, რადგან საკუთარ თავთან ჰარმონიული ურთიერთობა მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს ჩვენს კეთილდღეობაზე.
გააძლიერეთ თქვენი გონება და სხეული
წარმატების მისაღწევად გაწერეთ თქვენს გონებაში პროგრამა. განავითარეთ სამომავლო ხედვა, რომელიც თქვენთვის სასურველ მომავალზე ორიენტირდება. იფიქრეთ ამ მომავალზე და შემატეთ თავს მოტივაცია, იყოთ უფრო წარმატებულები. დაანახეთ საკუთარ თავს საკუთარი შესაძლებლობები. საკუთარ ფიქრებზე კონტროლის დამყარებით თქვენ მნიშვნელოვან გავლენას ახდენთ თქვენს ფიზიკურ ჯანმრთელობაზე.
და ბოლოს, იფიქრეთ ბალანსზე. ჩვენი ცხოვრების თითოეული სფერო მნიშვნელოვან კავშირშია და ურთიერთქმედებს ერთმანეთთან. ამიტომაც, ეცადეთ, თითოეულ სფეროში მეტნაკლებ კეთილდღეობას მიაღწიოთ. ამას კი აუცილებლად შეძლებთ, აქტიური ცხოვრების წესით, სოციალური ურთიერთობების დალაგებით, საკუთარ თავთან ჰარმონიული ურთიერთობით და ყველა იმ ინსტრუმენტით, რაზეც ზემოთ მოგითხრეთ.
რუბრიკას ჯანსაღი ცხოვრების წესზე წარმოგიდგენთ ფარმადეპო.
ავტორი: თინათინ უგრეხელიძე
