ემოციების რეგულირება ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი უნარია როგორც პერსონალური, ისე პროფესიული წარმატებისთვის. სწორი ტექნიკებით კი ძველი ჩვევებიც შეიძლება დაივიწყოთ, იქნება ეს ყვირილი, იზოლაცია თუ სხვების დადანაშაულება. ეს უკეთესი სტრატეგიებით ხდება შესაძლებელი, მათ შორის სუნთქვითი ტექნიკებითა და საკუთარ თავთან პოზიტიური საუბრებით, რაც კავშირებს აძლიერებს და თქვენს კეთილდღეობაზეც დადებითად აისახება. ქვემოთ კი მოგიყვებით იმ თემებზე, რომლებიც აუცილებლად უნდა გახსოვდეთ ემოციების რეგულირებისას:
1. ჩვენ გვჭირდება, რომ საკუთარ თავს რაღაცების შეგრძნების საშუალება მივცეთ
ბევრი ჩვენგანი ისეთი ფრაზებით გაიზარდა, როგორებიცაა: „შეწყვიტე ტირილი“ ან „ნუ ხარ ასეთი ემოციური“… და ასე დავისწავლეთ, რომ ემოციები პრობლემებია, რომელთა თავიდან არიდებაც უნდა ვეცადოთ და არც ნიშნებს უნდა მივაქციოთ ყურადღება… არადა, სწორედ ამას მივყავართ შფოთვამდე, ქრონიკულ სტრესამდე, თავის ტკივილამდე, მომნელებელი სისტემის პრობლემებამდე, ძილის დარღვევამდე და კიდევ უფრო გრძელვადიან ფიზიკური თუ მენტალური ჯანმრთელობის მდგომარეობებამდე. ეს სხვებთან ურთიერთობებსაც აფუჭებს, რომ აღარაფერი ვთქვათ ემოციების რეგულირებაზე.
ხოლო საკუთარი თავისთვის ემოციების განცდის შესაძლებლობის მიცემა, ამ შეგრძნებებზე ცნობისმოყვარეობით დაკვირვებას ნიშნავს და არა, განსჯას. საკუთარი თავისთვის შემდგომი ფრაზის თქმას: „ახლა ასე ვგრძნობ თავს და ეს ნორმალურია. ნება მომეცი, ეს გავიაზრო“ — სწორედ ამ გაცნობიერებაშია ხსნა, ზრდის შესაძლებლობა და უფრო ჭკვიანური გადაწყვეტილებების მიღების შანსი. ამგვარად, ემოციები სისუსტე კი არა, მონაცემებია.
2. ემოციების რეგულირება 100%-ით დასწავლადია
როგორ ისწავლეთ ემოციების რეგულირება? მშობლების ყურებით თუ მასწავლებლების? მეგობრების ხომ არა? შესაძლოა, ასე პირდაპირ არც არავის უსწავლებია, მაგრამ ისე გამოვიდა, რომ დროთა განმავლობაში ჩვენითვე ჩამოგვიყალიბდა უნარი…
სტრატეგიებს შორის თავის არიდება, ყვირილი, ჭამა, სქროლვა, სხვების ან საკუთარი თავის დადანაშაულება გვხვდება. თუმცა ამას თქვენს ნაკლად ნუ ჩათვლით, უბრალოდ ის არის, რაც დაისწავლეთ სხვებისგან. კარგი ამბავიც გვაქვს: როგორც ამ მეთოდების სწავლა, ისე მათი შეცვლაა შესაძლებელი. ალტერნატიულ ტექნიკებად კი სუნთქვითი ვარჯიშები, ემოციებისთვის სახელის დარქმევა, პოზიტიური საუბრები საკუთარ თავთან, სიტუაციების განსხვავებული პერსპექტივიდან შეხედვა და დახმარების თხოვნა შეგვიძლია, დაგისახელოთ — ეს ყველაფერი დასწავლადია და მუშაობს. უბრალოდ უნდა მოინდომოთ, შემდგომ არც პრაქტიკაში დაგეზაროთ გადმოტანა და შედეგს აუცილებლად ნახავთ.
3. სუნთქვითი ტექნიკები აუცილებელია, მაგრამ არა საკმარისი
გაცნობიერებულად სუნთქვა კი ააქტიურებს პარასიმპათიკურ ნერვულ სისტემას და მოდუნებაში გვეხმარება, სტრესულ რეაქციასაც ამცირებს და უკეთესი არჩევანის გაკეთების საშუალებას გვაძლევს, მაგრამ ეს მხოლოდ დასაწყისია. რეალური ტრანსფორმაცია სუნთქვითი ტექნიკების შემდეგ იწყება. მას შემდეგ, რაც სხეულს დაამშვიდებთ, რას უშვებით თქვენს გონებას? რა ამბავს უყვებით საკუთარ თავს? რას მოიმოქმედებთ? სუნთქვა დაპაუზებაში გეხმარებათ, მაგრამ პრობლემას არ აგვარებს. ამას უფრო ასახვა, სტრატეგია და გამბედაობა სჭირდება.
4. თქვენ ხართ ის, რასაც ფიქრობთ
როცა შეცდომას უშვებთ, პირველი რას ეუბნებით საკუთარ თავს? რომ იდიოტი ხართ თუ არაუშავს, რადგან გამოცდილებად შეგიძლიათ, ჩათვალოთ? ეს შინაგანი ხმა განაპირობებს ყველაფერს, დაწყებული თქვენი ემოციური მდგომარეობიდან, გაგრძელებული ქმედებებით და დამთავრებული თვითღირებულების შეგრძნებით. ამ ხმის გაწვრთნა კი შესაძლებელია, რაშიც ორი ძლიერი სტრატეგია გამოგადგებათ: პოზიტიური საუბრები საკუთარ თავთან და ხელახალი შეფასება.
პირველი იმის მოჩვენებას არ ეხება, რომ ყველაფერი კარგად არის. საკუთარი თავის მიმართ კეთილი უნდა იყოთ, უნდა გაამხნეოთ, განსაკუთრებით რთულ მომენტებში. მეტად ეფექტურია, როცა მეორე ან მესამე პირში ელაპარაკებით საკუთარ თავს, მაგალითად „ანა, ამოისუნთქე“ — ეს მცირე ცვლილება ფსიქოლოგიური დისტანცირების სახელითაა ცნობილი და ემოციების უკეთ რეგულირებაში გვეხმარება.
ხელახალი შეფასების ტექნიკა კი სიტუაციაზე დაკვირვებას გულისხმობს ახალი პერსპექტივიდან. დიდი განსხვავებაა ამ ორ ფრაზას შორის: „ეს კატასტროფაა“ / „ეს გამოწვევაა, რომლისგანაც ვისწავლი“.
5. ფოკუსირდით სხვა ადამიანებზე
როცა ვშფოთავთ ან გაბრაზებული ვართ, ინსტინქტურად ვიკეტებით საკუთარ თავსა და ფიქრებში, იზოლირებული ვხვდებით, როცა სხვების მხარდაჭერა მეტად სასარგებლოა — საკუთარი თავისთვისაც მოგაქვთ სარგებელი, როცა სხვებს ეხმარებით. ამ ტექნიკას მშობლები მიმართავენ ხოლმე, მაგრამ ასეთივე ეფექტურია ურთიერთობებსა და სამუშაო სივრცეებში. სხვისი სიკეთის დანახვაც კი ემოციურად დადებითად აისახება თქვენზე და შთაგაგონებთ, მსგავსად მოიქცეთ… უფრო მეტი ამის შესახებ სიკეთის მეცნიერებიდან შეგიძლიათ, გაიგოთ.
