მეცნიერებს დააინტერესათ, რა ქიმიური პროცესები ახლავს თან მწარე გემოს და, ახალი კვლევის წყალობით, პასუხებიც მიიღეს. უკვე ვიცით, როგორ აქტიურდება ჩვენი ენის გემოვნური რეცეპტორები მოლეკულურ დონეზე — ეს კი რევოლუციური ამბავია გემოების მეცნიერებისთვის…
უფრო ზუსტად რომ გითხრათ, ჩრდილოეთ კაროლინის უნივერსიტეტის სამედიცინო სკოლის კვლევა მწარე გემოს რეცეპტორ TAS2R14-ზე იყო ფოკუსირებული და მის დამხმარე როლზე 5 განსხვავებული გემოს იდენტიფიცირებაში, რომლებიც შეგვიძლია, შევიგრძნოთ — ტკბილი, მჟავე, მარილიანი, მწარე და უმამი („სასიამოვნო პიკანტური გემო“). ეს ყველაფერი ეფუძნება იმას, რაც ჩვენ გემოების შეგრძნების შესახებ ვიცით. თანაც პოტენციურად იმ ჯანმრთელობის მდგომარეობების გაუმჯობესებული მკურნალობის მეთოდები შეიძლება, შემოგვთავაზოს, რომლებშიც TAS2R14 რეცეპტორია ჩართული, იქნება ეს სიმსუქნე, დიაბეტი, ასთმა თუ ფილტვების ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადებები.
„მეცნიერებმა ძალიან ცოტა იციან ტკბილი, მწარე და უმამი რეცეპტორების სტრუქტურის შესახებ. ბიოქიმიური და გამოთვლითი მეთოდების კომბინაციის გამოყენებით, ჩვენ ახლა ვიცით მწარე გემოს რეცეპტორის TAS2R14-ის სტრუქტურა და მექანიზმები, რომლებიც ჩვენს ენაზე მწარე გემოს შეგრძნებას იწვევს“, — აცხადებს იუჯონ კიმი, ფარმაკოლოგი.
ეს მეთოდები ე. წ. კრიოგენურ ელექტრონულ მიკროსკოპსაც მოიცავდა, რომელიც საშუალებას გვაძლევს, ულტრა ცივ ტემპერატურაზე აქტიურ მდგომარეობაში მყოფი მოლეკულების სტრუქტურული ბიოლოგიის 3D გამოსახულება მივიღოთ. შემდგომ კი მეცნიერებს შეუძლიათ, მოლეკულების ფუნქციებიც შეისწავლონ, იქნება ეს ცილები თუ ვირუსები, რომლებიც მეტად მიზანმიმართულ მკურნალობამდე მიგვიყვანს იმ შემთხვევებში, როცა მოლეკულაა ჩართული.
მკვლევართა თქმით, როცა მწარე ნივთიერებები ეხება TAS2R14-ს, ისინი ალოსტერულ ზონაში ხვდება, ეს მარეგულირებელი რეგიონი კი მოლეკულებს ცილებთან დაკავშირების საშუალებას აძლევს, რათა მის ფუნქციურ აქტივობაზე იმოქმედონ. ხოლო ალოსტერულ ზონასთან კავშირი რეცეპტორის ფორმას ცვლის, რითაც ააქტიურებს მის წყვილ G-ცილას და ჯაჭვურ რეაქციას იწვევს. სწორედ ამ პროცესის გავლით მიდის სიგნალი ტვინის იმ ნაწილამდე, რომლითაც ვამუშავებთ და აღვიქვამთ მწარე გემოებს — „აღნიშნული მექანიზმი აქამდე არავის აღმოუჩენია!“.
მეცნიერები ამ პროცესში ქოლესტერინის ჩართულობაზეც საუბრობენ და ესეც მნიშვნელოვანი ახალი აღმოჩენაა, რომელიც ამჯერად TAS2R14-ის აქტიურ ზონას უკავშირდება, რათა დაეხმაროს მას მწარე გემოს დადგენაში. საინტერესოა რომ, ნაღვლის მჟავები, რომლებსაც ქოლესტერინის მსგავსი სტრუქტურა აქვს, ადრე TAS2R14-ის აქტივაციასთან იყო დაკავშირებული.
აღნიშნული რეცეპტორები სასუნთქ გზებშიც გვხვდება და თავიანთ როლსაც ასრულებს მადის რეგულირებაში, როცა ქოლესტერონი და ნაღვლის მჟავები მეტაბოლიზმის კონტროლში გვეხმარება — ამგვარად, მიღებული შედეგები, შესაძლოა, სასარგებლო იყოს ამ პრობლემებთან დაკავშირებული მკურნალობის მეთოდების შესამუშავებლად და იმ დაავადებებისთვის, რომლებიც ზემოთ ვახსენეთ.
„მომავალში ეს სტრუქტურა მთავარი იქნება მედიკამენტების კანდიდატების აღმოსაჩენად და შესაქმნელად, რომლებსაც პირდაპირ შეეძლება G-ცილების რეგულირება ალოსტერული ზონების მეშვეობით“, — განმარტავს კიმი.
