გქონიათ ისეთი შემთხვევა, როცა უფროსისგან ორაზროვანი მეილი მიიღეთ, რამაც თქვენი აფორიაქება გამოიწვია — ხელები გაგიოფლიანდათ, მუცელი უცნაურ ხმებს გამოსცემს… მოკლედ, ბევრი რომ არ გავაგრძელოთ, ეს შფოთვაა.
ბევრი ჩვენგანი ფიქრობს, რომ შფოთვა ძალიან ცუდი რამაა და მის თავიდან ასარიდებლად უამრავ საშუალებას მივმართავთ. მაგრამ რა მოხდება, თუ გონებასა და სხეულში ერთიანად მოჭრილ ენერგიას რაღაც დადებითად გარდავქმნით? ეს განსაკუთრებით სასარგებლო იქნება იმის გათვალისწინებით, რომ გლობალური შფოთვის დონე, როგორც კლინიკური, ისე ე. წ. „ყოველდღიური“ სახეობა, საგრძნობლად გაიზარდა ბოლო წლებში. ჩვენ კი გვსურს, ეს „საშინელი გრძნობა“ უბრალოდ ავიღოთ და მოვიშოროთ — თუმცა შფოთვა საკმაოდ მნიშვნელოვანი ინსტრუმენტია, რომელიც ევოლუციურად ჩამოგვიყალიბდა საფრთხის თავიდან ასაცილებლად. უბრალოდ, როცა ინდივიდუალური და კოლექტიური შფოთვის დონე ძალიან მაღალია, კარგიც კი ცუდად გვეჩვენება.
ნეირომეცნიერი ვენდი სუზუკი კი სწორედ იმ რჩევებს გვიზიარებს, რომლებიც შფოთვის დადებით კონტექსტში გარდაქმნაში დაგვეხმარება.
1. პირველი, ეს არის სუნთქვითი ვარჯიშები. სტანდარტულად, ჩაისუნთქეთ ღრმად და ამოისუნთქეთ. შესაძლოა, ბანალურად გეჩვენებოდეთ, მაგრამ ერთ-ერთი ყველაზე მარტივი ხერხია შფოთვის დონის შესამცირებლად. ყველაზე გავრცელებულია ასეთი ინტერვალი: ჩაისუნთქეთ ოთხის დათვლამდე, შეიკავეთ სუნთქვა 4 წამით და ამოისუნთქეთ ოთხის დათვლამდე.
2. სხეულის მოძრაობა. როგორი გასაკვირიც უნდა იყოს, ეს მყისიერად დადებითად მოქმედებს ჩვენს განწყობაზე. ყოველ ჯერზე, როცა სხეულს ვამოძრავებთ, ტვინში სასარგებლო ნეიროქიმიკატების მთელი ჯგუფი გამოიყოფა — მათ შორისაა დოფამინი, სეროტონინი, ნორადრენალინი და ენდორფინი; მოკლედ ყველაფერი, რაც პოზიტიური განწყობის ამაღლებაზეა პასუხისმგებელი.
ასე რომ, როდესაც მომავალში ზემოთ ხსენებულის მსგავს შეტყობინებას მიიღებთ, ჯერ სუნთქვით ვარჯიშებს მიმართეთ, შემდეგ კი სხეული გაამოძრავეთ. თუ დისტანციურად მუშაობთ, იდეალური იქნება საყვარელი მუსიკის მოსმენა და ცეკვა. თანაც, არაერთი კვლევა მოწმობს, რომ განწყობის ასამაღლებელი ეფექტების მისაღებად მხოლოდ 10-წუთიანი სიარულია საჭირო.
როგორც კი სხეულთან კავშირს იგრძნობთ და შფოთვის რეაქციას შეამცირებთ, ორი მნიშვნელოვანი რამ მოხდება. პირველ რიგში, უფრო ადეკვატურად შეაფასებთ უფროსის შეტყობინებას და მძაფრი რეაქცია არ გექნებათ; ობიექტურად შეაფასებთ, რაიმე გაფრთხილებას მოიცავს თუ არა გზავნილი და ცნობიერი ავტომატურად დაიწყებს გამოსავლის ძიებას. ამავდროულად, როგორც კი შფოთვაში გამაფრთხილებელ ნიშნებს იპოვით, სხვებთან კომუნიკაციასაც შეძლებთ — თუნდაც, სანდო კოლეგის სახით, რომელსაც სადარდებელს გაუზიარებთ. რადგანაც ჩხუბის ან გაქცევის რეჟიმში ყოფნას შეწყვეტთ, მხარდაჭერის მიღება უფრო ადვილი იქნება.
