როდესაც 1945 წლის 11 ივნისს, ილიკო სუხიშვილმა და ნინო რამიშვილმა პირველი კონცერტი გამართეს, ალბათ ვერც წარმოიდგენდნენ, რომ ქმნიდნენ ლეგენდას, რომელიც ათწლეულების შემდეგაც გააოცებდა მსოფლიოს. უკვე მრავალი წელია, საქართველოს ბანკის მხარდაჭერით, ქართული ნაციონალური ბალეტი „სუხიშვილები” დღესაც წერს ისტორიას და უკვე საიუბილეო 80 წლისთავს აღნიშნავს. ასეთ საქვეყნო საქმეში დიდი მნიშვნელობა აქვს ხელშეწყობას – არაერთი წელია, „სუხიშვილებს“ მხარდაჭერას უცხადებს საქართველოს ბანკი. მემკვიდრეობა გრძელდება, თუმცა მოდით, გავიგოთ, როგორ გადაეცა თაობიდან თაობას „სუხიშვილების“ ცეკვის კულტურა.
მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ, როცა მთელი მსოფლიო ნორმალურ ცხოვრებასთან დასაბრუნებლად იკრებდა ძალებს, საქართველოში ორ ახალგაზრდას განსხვავებული ხედვა ჰქონდა იმისა, თუ როგორ უნდა წარედგინა მსოფლიოსთვის ქართული კულტურა. ილიკო სუხიშვილი და ნინო რამიშვილი არ კმაყოფილდებოდნენ იმით, რომ ქართული ხალხური ცეკვები მხოლოდ ადგილობრივ წვეულებებზე უნდა ენახათ ადამიანებს. მათ ჰქონდათ ოცნება, ეს უნიკალური ხელოვნება მსოფლიო მასშტაბით წარმოეჩინათ და მაშინვე მიხვდნენ – ამისთვის რადიკალური ცვლილებები იყო საჭირო.
ცეკვა, რომელიც ტრადიციით სუნთქავს და მუდმივად ივსება სიახლით
პირველივე დღიდან, „სუხიშვილები“ ქმნიდნენ რაღაც განსხვავებულს – ისინი ტრადიციული ცეკვების გულს ინარჩუნებდნენ, მაგრამ ისეთ დინამიკასა და სცენურობას ანიჭებდნენ, რაც მანამდე ქართული ცეკვისთვის უცნობი იყო.
დღემდე ასეა, სუხიშვილების მესამე თაობის წარმომადგენლები, ილიკო და ნინო კვლავინდებური სიყვარულით ეკიდებიან ამ მემკვიდრეობას, მასში საკუთარ სულსა და ხასიათს აქსოვენ და ამ გზით ახალ სიცოცხლეს უდებენ სათავეს.
ლა სკალადან მედისონ სკვერ გარდენამდე
1967 წელი წყალგამყოფი მომენტი აღმოჩნდა – „სუხიშვილებმა“ იტალიის ლეგენდარულ ოპერის თეატრ “ლა სკალას” სცენაზე შეასრულეს თავიანთი პროგრამა. ანსამბლი „სუხიშვილები“ პირველი და ერთადერთი ფოლკლორული ანსამბლია, რომელმაც ლა სკალაში წარმოდგენა მოაწყო. გამოსვლამ ისეთი წარმატება მოიპოვა, რომ ფარდა რეკორდული 14-ჯერ აიწია. ეს კონცერტი იქცა იმ გასაღებად, რომელმაც მსოფლიოსთვის გახსნა ქართული ცეკვის უნიკალური სამყარო.
მაშინ დაიწყო ის წარმატების სერია, რომელიც დღემდე გრძელდება. ლონდონის Royal Albert Hall, ნიუ-იორკის Metropolitan Opera House, Madison Square Garden – ყველა ეს პრესტიჟული სცენა „სუხიშვილების ქარიშხალმა“ მოიცვა.
რიცხვები თავისთავად საუბრობს: 80 წლის განმავლობაში, ანსამბლმა გამართა 20,000-ზე მეტი გამოსვლა, მსოფლიოს 88 ქვეყანაში, 60 მილიონზე მეტი ადამიანისთვის. ეს არის მიღწევა, რომლითაც ძალიან ცოტა ანსამბლს შეუძლია დაიკვეხნოს.
აღიარება
უცხოური მედიის შეფასებები თვალსაჩინოდ მეტყველებს „სუხიშვილების“ ფენომენალურ ზეგავლენაზე. New York Times-მა ისინი მოიხსენია როგორც “Downright terrific” და სხვებთან ერთად ასე დაუფასა მათი სცენური ენერგია და სრულყოფა. Washington Post-მა კი შოუ ასე აღწერა “First, Foremost, and Magnificent.”
სუხიშვილები დაჯილდოვდნენ ოქროს მედლით დედოფალ ელისაბედისგან და მიიღეს „წლის საუკეთესო შოუს ჯილდო“ ბროდვეიზე გამოსვლისთვის.
თანამედროვე ხედვა ისტორიული ფესვებიდან
დღეს, მესამე თაობის ხელმძღვანელობით, „სუხიშვილები“ კვლავ განაგრძობენ ინოვაციას. ყველა ძირითადი გეომეტრია და ბაზისი აღებული აქვთ წინაპრებისგან, ამავდროულად, დამატებით შტრიხებს მატებენ. ახალი ქორეოგრაფიული პროგრამა უფრო დინამიკურია, მეტი იმპროვიზაციის სივრცე აქვს, მაგრამ არასოდეს კარგავს ქართულ სულს.
ეს მიდგომა ზოგჯერ კამათს იწვევს ტრადიციონალისტებს შორის, მაგრამ შედეგი მკაფიოდ მეტყველებს – სხვა ქორეოგრაფიული ჯგუფებიც სწავლობენ „სუხიშვილების“ გამოცდილებიდან, ზუსტად ისე, როგორც ათწლეულებით ადრე მოხდა.
„სუხიშვილების“ წარმატების ფუნდამენტი მისი მოცეკვავეებია – ადამიანები, ვისთვისაც ამ დასის ნაწილად გახდომა ცხოვრების ოცნებაა. საქართველოში ალბათ ძნელად მოიძებნება მოცეკვავე, რომელსაც „სუხიშვილებში“ მოხვედრაზე არ უოცნებია.
ანსამბლის სკოლაში 800-ზე მეტი მოსწავლე სწავლობს. ეს არის ის ადგილი, სადაც მომავალი „სუხიშვილები“ ბავშვობიდანვე იზიარებენ ქართულ ცეკვას და ანსამბლის ღირებულებებს.
„სუხიშვილების“ გავლენით ქართული ცეკვის ანსამბლები ამჟამად ფუნქციონირებს საფრანგეთში, საბერძნეთში, ისრაელში, თურქეთსა და აშშ-შიც კი. ეს ნიშნავს, რომ „სუხიშვილების“ მემკვიდრეობა სცილდება მხოლოდ ერთ კოლექტივს და მთელი დიასპორის კულტურულ ცხოვრებას ეხება.
საქართველოს ბანკის, როგორც ეროვნული კულტურის აქტიური მხარდამჭერის, მხრიდან „სუხიშვილების“ მხარდაჭერა სიმბოლურია – ეს არის ის ღირებულება, რომელიც ქართველობას განასახიერებს და მომავალ თაობებსაც უნდა ერგოს.
როგორ აგრძელებს არსებობას ლეგენდა?
ჩამოყალიბებიდან 80 წლის შემდეგ, „სუხიშვილები“ კვლავ ცოცხალი ლეგენდაა, რომელიც განაგრძობს ზრდას და სიახლეების ძიებას. მათი მაგალითი აჩვენებს, როგორ შეიძლება ეროვნული ტრადიცია ვაქციოთ გლობალურ ბრენდად ისე, რომ არ დავკარგოთ ავთენტურობა.
მთავარი კი ისაა, რომ „სუხიშვილების“ ისტორია კვლავ იწერება. ყოველი ახალი წარმოდგენა, ყოველი ახალი ქორეოგრაფია, ყოველი ახალი მოცეკვავე – ყველაფერი ეს ამატებს იმ ლეგენდას, რომელიც 80 წლის წინ დაიწყო და რომლის დასასრულიც კვლავ არ ჩანს.
ქართული ცეკვა ცოცხალია, ვითარდება და მომავალშიც გააგრძელებს მსოფლიოს გაოცებას და ამაში „სუხიშვილების“ 80 წლიანი მემკვიდრეობა გადამწყვეტ როლს შეასრულებს.
