ამერიკული ჟურნალისტიკის ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი გამოცემა, The New Yorker, 100 წლის იუბილეს აღნიშნავს. ეს თარიღი განსაკუთრებით საინტერესოა იმით, რომ გვახსენებს არა მხოლოდ ჟურნალის ხანგრძლივ ისტორიას, არამედ იმ რევოლუციურ ცვლილებებს, რაც ამერიკულ მედია სივრცეში შემოიტანა.
ყველაფერი დაიწყო ერთი უჩვეულო ადამიანით – ჰაროლდ როსით, რომელმაც საშუალო განათლების გარეშე შეძლო შეექმნა სრულიად ახალი სტანდარტი ჟურნალისტიკაში. როსის ისტორია არის მაგალითი იმისა, თუ როგორ შეიძლება მკაფიო ხედვამ და ინოვაციურმა აზროვნებამ შეცვალოს მთელი ინდუსტრია.
როსის გზა წარმატებისკენ თავიდანვე არასტანდარტული იყო. ჯერ კიდევ თინეიჯერობისას, პირველი მსოფლიო ომის დროს, ის საფრანგეთში აღმოჩნდა, თავისი პორტატული საბეჭდი მანქანით. სწორედ იქ დაიწყო მისი კარიერის ახალი ეტაპი – ის შეუერთდა ახლად შექმნილ სამხედრო გაზეთს Stars and Stripes, რომელმაც ადამიანური რესურსის ნაკლებობის გამო, სიამოვნებით მიიღო ამერიკის დასავლეთ ნაწილში ჟურნალისტად ნამუშევარი როსი.
პარიზში ყოფნისას, როსმა გაიცნო ჯეინ გრანტი – პირველი ქალი რეპორტიორი The New York Times-ის ისტორიაში, რომელიც შემდგომში მისი პირველი მეუღლე გახდა. ომის შემდეგ, ნიუ-იორკში დაბრუნებულმა როსმა სწრაფად მოახერხა ქალაქის ინტელექტუალურ ელიტასთან დაახლოება. მანჰეტენზე, Algonquin-ის სასტუმროს მრგვალ მაგიდასთან ის არა მხოლოდ იდეებს ცვლიდა წამყვან მწერლებთან და კრიტიკოსებთან საუბარში, არამედ სამომავლო ბიზნეს კონტაქტებსაც ამყარებდა.
1920-იანი წლების შუა პერიოდში, როსმა გადაწყვიტა შეექმნა სრულიად განსხვავებული ჟურნალი. მისი ხედვა იყო მარტივი და რევოლუციური – გამოცემა უნდა ყოფილიყო დახვეწილი, გონებამახვილი და ურბანულ, განათლებულ აუდიტორიაზე ორიენტირებული. The New Yorker არ აპირებდა კომპრომისზე წასვლას ხარისხის ხარჯზე მასების გულის მოსაგებად.
პროექტის დასაწყებად, როსმა მოიპოვა $25,000 დოლარი (დღევანდელი კურსით, დაახლოებით, $450,000) რაულ ფლაიშმანისგან, რომელსაც პოკერის თამაშების დროს დაუახლოვდა. თუმცა გზა წარმატებისკენ არ ყოფილა მარტივი – ერთხელ, როსმა თითქმის მთელი ჟურნალი წააგო პოკერის თამაშში, მაგრამ ფლაიშმანის მხარდაჭერით შეძლო პრობლემის დაძლევა.
The New Yorker-ის წარმატების საიდუმლო რამდენიმე მნიშვნელოვან ფაქტორში მდგომარეობდა. პირველ რიგში, ეს იყო როსის განსაკუთრებული ნიჭი აღმოეჩინა და განევითარებინა ახალი ტალანტები. მან თავის გუნდში მოიზიდა ისეთი გამორჩეული ავტორები, როგორებიც იყვნენ კეთრინ ს. ანგელი, რომელიც გახდა ჟურნალის პირველი მხატვრული ლიტერატურის რედაქტორი, ასევე ჯეიმს თერბერი და ი.ბ. უაიტი, რომლებმაც ჟურნალის უნიკალური სტილი და ხასიათი შექმნეს.
როსმა სრულიად ახალი სტანდარტები შემოიღო. მის გამოცემაში განვითარდა ისეთი ჟანრები, როგორიცაა სიღრმისეული პროფაილები – ვრცელი სტატიები ადამიანებზე, რომლებიც არ იყვნენ სენსაციური ახალი ამბების გმირები, მაგრამ მათი ისტორიები საზოგადოებისთვის საინტერესო და მნიშვნელოვანი იყო. ასევე პოპულარული გახდა გრძელი, საფუძვლიანად გამოძიებული არამხატვრული ნარატივები, რომლებიც სცდებოდა ტრადიციული ახალი ამბების ფორმატს.
განსაკუთრებით აღსანიშნავია როსის დამოკიდებულება ხარისხის მიმართ. ის იყო პედანტურად ზუსტი გრამატიკულ საკითხებში და მოითხოვდა ყველა ფაქტის გულდასმით გადამოწმებას. მისი ცნობილი კითხვა „ვინ არის ის?“ The New Yorker-ის დეტალური და საფუძვლიანი მიდგომის სავიზიტო ბარათად იქცა.
1930-იანი წლების ეკონომიკური დეპრესიის პერიოდში, როდესაც მრავალი გამოცემა მძიმე სოციალურ-ეკონომიკურ თემებზე წერდა, The New Yorker განსხვავებულ გზას ადგა. ჟურნალი ინარჩუნებდა ოპტიმისტურ ტონს და ცდილობდა მკითხველისთვის შეეთავაზებინა არა მხოლოდ პრობლემების ანალიზი, არამედ ინტელექტუალური გართობაც.
ნამდვილი გარდატეხა ჟურნალის ისტორიაში მეორე მსოფლიო ომის დროს მოხდა. სწორედ ამ პერიოდში, The New Yorker-მა საბოლოოდ ჩამოაყალიბა თავისი უნიკალური ხმა – ცნობისმოყვარე, საერთაშორისო, ანალიტიკური და სერიოზული. როსმა კიდევ უფრო გააფართოვა თავისი ავტორების წრე და მოიზიდა ისეთი ტალანტები, როგორებიც იყვნენ ა.ჯ. ლიბლინგი, მოლი პანტერ-დაუნსი და ჯონ ჰერსი. განსაკუთრებით აღსანიშნავია ჰერსის რეპორტაჟი ატომური ბომბის გამოყენებაზე, რომელმაც ახალი სტანდარტი დაამკვიდრა საომარი მოვლენების გაშუქებაში.
დღეს, დაარსებიდან 100 წლის შემდეგ, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ The New Yorker-ის გავლენა ამერიკულ ჟურნალისტიკაზე განუზომელია. ჟურნალმა არა მხოლოდ შექმნა სივრცე განსხვავებული ხმებისთვის, არამედ დაამკვიდრა პრინციპი, რომ ხარისხიანი ჟურნალისტიკა არ საჭიროებს აკადემიურ მანდატს – საკმარისია უნარი დააკვირდე დეტალებს, იაზროვნო ნათლად და შექმნა კარგი ნარატივი. როსის მემკვიდრეობა დღესაც განაგრძობს გავლენის მოხდენას თანამედროვე მედიაზე, სადაც სიღრმისეული ჟურნალისტიკა და ფაქტების სიზუსტე კვლავ რჩება ოქროს სტანდარტად.
წყარო: Fastcompany
